لوسمی اصطلاحی پزشکی است که برای سرطان سلول های خونی به کار برده می شود. سلول های خون و پلاکت ها در مغز استخوان تولید می شوند. در سرطان خون، برخی از سلول های سفید تازه خون (گلبول‌های سفید) موفق نمی شوند که درست به بلوغ برسند. این سلول های نابالغ به سرعت تولید مثل می کنند و تراکمشان بیشتر از سلولهای سالم می‌شود. این فرایند علائمی را در بدن ایجاد می کند. لوسمی شایع ترین نوع سرطان در کودکان است که خوشبختانه نسبت به لوسمی بزرگسالان، پاسخ به درمان در کودکان بالاتر و بهتر است.
مغز استخوان بافتی اسفنجی است که مسؤلیت ساخت سلول های خونی سفید (سلول های دفاعی بدن)، سلول های قرمز (حمل و نقل اکسیژن و دی اکسیدکربن) و پلاکت ها (انعقاد خون) را بر عهده دارند. سرطان های خونی از اختلال در تولید و بلوغ سلول های سفید ایجاد می شوند و بر اساس اینکه کدام رده (سلول های لنفوئید یا میلوئید) از سلول های خونی دچار اختلال شده باشند، به دو نوع لوسمی لنفوبلاستیک حاد (ALL) و لوسمی میلوئیدی حاد (AML) تقسیم می شوند. لوسمی ها با اینکه از سلول های مغز استخوانی منشأ می گیرند، ممکن است در ابتدا و یا در سیر خود منجر به ایجاد درگیری دستگاه عصبی مرکزی و یا درگیری بیضه ها (در پسران مبتلا به ALL) شوند.
چه چیزی باعث می‌شود کودکان به سرطان خون مبتلا شوند ؟
علت دقیق این بیماری تشخیص داده نشده است اما به‌نظر می‌رسد که برخی از انواع سرطان خون در کودکان به ژنتیک و عوامل محیطی مربوط باشد. در افراد دوقلو، اگر یکی از قل‌های همسان در سنین کم به بیماری سرطان خون مبتلا باشد احتمال ابتلای قل دیگر به سرطان خون حاد لنفوئیدی و میلوئیدی بسیار بالا است.
از طرفی، کودکانی که مشکلات ژنتیکی خاص نظیر سندروم داون، سندروم کلاین فلتر، نوروفیبروماتوز یا آتاکسی تلانژکتازی را به ارث برده‌اند بیشتر در معرض ابتلا به سرطان خون هستند.
کودکانی که برای درمان سرطان در گذشته درمعرض تشعشات پزشکی یا شیمی‌درمانی بودند یا حتی اطفالی که بعد از پیوند عضو مجبور به مصرف داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی بدن بودند بیشتر در خطر ابتلا به سرطان خون هستند.
در بیشتر موارد، کنترل عواملی که موجب سرطان خون می‌شود برای اولیاء و یا حتی کودکان غیرممکن است. بیشتر سرطان‌های خون ناشی از جهش‌های غیراختصاصی (تغییرات در ژن‌های رشد دهنده سلولهای خونی) می‌باشد.
از آن‌جایی که چنین خطاهایی به صورت تصادفی و غیرقابل پیش‌بینی رخ می‌دهند در حال حاضر هیچ راه موثری برای پیشگیری از انواع سرطان خون وجود ندارد. برای محدود کردن خطر تشعشات پیش از زایمان که از عوامل ایجاد کننده سرطان خون به ویژه سرطان خون حاد لنفوئیدی شناخته شده‌اند، توصیه می‌شود زنان باردار و یا زنانی که مشکوک به حاملگی هستند قبل از انجام هرگونه آزمایش و یا روش‌های پزشکی که شامل تشعشعات (نظیر اشعه ایکس) هستند با پزشک مشاوره کنند.
درمان سرطان خون کودکان
سرطان خون در کودکان در حدود 80 درصد موارد به طور کامل بهبود پیدا می کند. دوره درمان شامل شیمی درمانی و در موارد خاص، همراه با پرتودرمانی است و کل دوره درمان حدود 2 تا 3 سال طول می کشد. حدود 7 تا 8 ماه اولیه درمان، مراجعات مکرر و دفعات شیمی درمانی بیشتر است و بعد از این دوره اولیه، بیمار وارد فاز نگهدارنده می شود که قسمت بیشتر آن به صورت مصرف قرص در منزل می باشد و بیمار راحتی بیشتری در این دوره دارد.
طب حمایتی- تسکینی چه کمکی به این کودکان می کند؟
درمانگاه طب حمایتی-تسکینی ویژه کودکان که در برخی بیمارستانها از جمله بیمارستان حضرت علی اصغر (ع) دایر است، از ابتدای زمان تشخیص انواع سرطان در کودکان تا انتها و حتی بعد از درمان میتواند در کنار خانواده و بیمار باشد و در بهبود علایم جسمی و روحی و ارتقای کیفیت زندگی کودک و خانواده کمک کننده باشد. این تیم شامل پزشک، روانشناس کودک، روانشناس بزرگسال، متخصص تغذیه و مددکار می‌باشد که با نگاه چند جانبه به مشکلات کودک میتواند در این مسیر راهگشا باشند.
دکتر ندا عشایری
فوق تخصص خون و سرطان کودکان
کپی مطالب، با ذکر نویسنده و لینک سایت، اخلاقی و مجاز است.
